کاربری جاری : مهمان خوش آمدید
 
خانه :: مقتل


روایت کامل مبارزه و شهادت عون و محمدبن عبدالله ( فرزندان عبدالله بن جعفر و حضرت زینب )

درباره : حضرت عون و محمد بن عبدالله
منبع : پژوهشی نو در بازشناسی مقتل سیدالشهدا ص ۲۰۶

حضرت زينب در كربلا داغ شش برادر دیدند: امام حسين علیه‌السلام، حضرت عبّاس علیه‌السلام و سه برادر ديگرشان و أَبِو بَكْرِ بْنِ علي، امّا این شیر زن دشت کربلا دو فرزند[1] دلبندشان عَوْن و محمّد را هم فدای امام زمانشان‌ کردند. ابتدا عَوْن راهی نبرد شد[2] و این‌گونه رجز خواند:

إنْ تُنْكِروُني فَانَا ابنُ جَعْفَر                شَهيدُ صِدْقٍ فِي الجِنَاِن اَزْهَر

يَطيـرُ فِيـهَا بِجِنـَاحٍ اَخْـضَر              كَفي بِهذا شَرَفـاً فِي الْمَـحشَر


 « اگر نمی شناسید مرا من پسر جعفر(طیار) هستم؛ آن شهید راستین که در بهشت، نورانی است و با بال های سبز پرواز می کند و همین شرافت برای روز محشر کافی است»

عون دلیرانه جنگیدند و پس از به درک واصل کردن شماری از دشمنان به دست ملعوني به نام عَبْدُاللَّهِ بْنَ قُطْبَة طائی به درجه رفيع شهادت نائل آمدند؛ سپس محمّد از سیّدالشهدا علیه‌السلام اذن میدان گرفتند با رجز خوانی دلیرانۀ:

نَشْکُو اِلیَ اللهِ مِنَ العُدْوَانِ                 فِعَالِ قَوْمٍ فِي الرَّدي عَمْیَانِ

 قـَدْ تَرَکوُا مَعَـالِمَ القُـرْآنِ                 وَ اَظْهَروا الْکفْرَ مَعَ الطُّغْیانِ[3]

« از ستمگری و کردار دشمنانی که با کوری به فرومایگی افتاده اند به خداوند شکایت می کنم؛ اینان نشانه های قرآن را رها کرده و کفر و سرکشی را آشکار ساخته اند»

به دفاع از ولایت و امام زمانشان پرداختند و پس از به درک فرستادن تعدادی از دشمنان بر اثر حمله نا جوانمردانۀ عَامِرَبْنِ نَهْشَل تَّمِيمِي به فیض رفیع شهادت نائل آمدند.[4]

روضه‌های مختلفی در مورد سخنان و چگونگی اذن گرفتن این دو بزرگوار از امام علیه‌السلام و نحوة شهادتشان و نوع برخورد حضرت زینب سلام‌الله‌علیها با این موضوع گفتـه می‌شود که در مـآخذ ما هـرگز به آن‌ها اشاره نشده است.همانگونه که در مقتل تحقیقی هم آمده است این موضوع برای اولین بار در قرن چهاردهم آن­هم بی هیچ استنادی در کتاب تذکرة الشهدا نقل شده است. از این‌رو همچون موارد پیشین توصیه أکید دارم یا برای این‌گونه موارد، سند معتبر پیدا کنید یا با رعایت نکاتی که قبلاً گذشت در قالب زبان‌حال جملاتی را به کار ببرید. گاهی هم به گونه‌ای روضه خوانده می‌شود که گویی هر دو با هم به میدان رفتند که اصلاً چنین نبوده و صحیح نیست.

 نکته ظریف و مهم بعدی که باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد و متأسفانه کمتر به آن توجه شده این است که به این موضوع فقط از زاویه خواهر  و برادری نگاه می­شود که به نظر حقیر شایسته نیست و شاید بتوان گفت ظلم به حضرت زینب سلام‌الله‌علیها است، ایشان فرزند یا فرزندانشان را فدای برادر نکردند بلکه فدای امام زمانشان کردند، حضرت پیش از اینکه سیدالشهدا علیه‌السلام را به عنوان برادر ببینند به عنوان ولی، رهبر و امام زمانشان می­دیدند، دفاع حضرت زینب، ایثار و جانفشانی ایشان برای امام زمانشان بوده نه برادرشان، که اگر بر فرض کسی غیر از امام حسین علیه‌السلام امام زمان بودند آن گاه می­دیدیم که حضرت زینب سلام‌الله‌علیها و حتّی خود سیدالشهدا علیه‌السلام تمام هستی شان را فدای آن کس می­کردند.

 

[1]. در کتب مقاتل الطالبیین، تَسْمِیَةُ مَنْ قُتِلَ مَع الحُسَینِ، تَذْکِرَةُ الْخَواص، تاریخ الامم والملوک، تاریخ خلیفه(۱۴۵) ، فُصُولُ المُهِمَّۀ، الارشاد، منتهی الآمال، نفس المهموم، مقتل مقرّم، مقتل امام حسین و قمقام نام مادر محمد بن عبدالله؛ خوصا، دختر حفصةبن ثقیف ذکر شده است و در دیگر کتب نیز نامی از مادر او برده نشده است؛ تنها در کتاب کامل بهایی(۶۴۷) و به طبع آن در کتب منتخب التّواریخ(۲۲۵) منتهی الآمال (۲۲۵) و دمعة الساکبه(۴۰۰) آمده که مادر محمد نیز حضرت زینب(س) است. در کتاب کامل بهائی نیز سندی ارائه نشده است و احتمال اشتباه طبری زیاد است زیرا طبری در سطر قبل از این جمله، نام ام البنین را هم به اشتباه لیلی ذکر کرده است. ضمناً در مقاتل الطالبیین، ناسخ التّواریخ ، مقتل جامع، مناقب آل ابیطالب، نفس المهموم، جلا العیون، بحارالأنوار، منتخب التّواریخ  و مهیج الأحزان نیز مقتلی هم برای برادر محمد و عَوْن به نام  عُبَيْدِاللَّهِ بْنِ عَبْدُ اللَّهِ بْنِ جَعفَر ذکر شده است.

[2]. در بعضی از کتب شهادت اين دو بزرگوار بعد از شهادت فرزندان امّ البنين و برادران حضرت زينب ذكر شده است.

[3]. در بعضی از کتب مقاتل، رجز‌های این دو بزرگوار نیامده است.

[4]. تاریخ الامم والملوک ۵/۴۴۷ و۴۶۹؛ الفتوح ۵/۱۱۱ و۱۱۲؛ اَنْسابُ الاَشْراف ۳/۴۰۶؛ الارشاد ۲/۱۵۹؛ مُثیرُالأحْزان ۲۴۴؛ مَقْتَل خوارزمی ۲/۵؛ مَناقِبِ آلِ ابیطالب۴/۱۰۶؛ إعْلام الوَری ۳۴۶؛ تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ ۲/۳۰۳؛ بحارالأنوار۴۵/۳۴؛ قمقام ۴۳۶؛ جلاءالعیون ۵۶۸؛ منتهي الآمال ۴۴۶؛ نفس المهموم۲۷۶؛ مقتل امام حسین ۱۵۶؛  منتخب التّواریخ ۲۲۵؛ ناسخ التّواریخ ۴۶۴؛ مهیج الأحزان ۳۵۴؛ دمعة الساکبه ۴۰۰؛ مقتل جامع ۱/۸۲۵ . توضیحات: این گزارش در منتخب التّواریخ و مُثیرُالاَحزان کمی مختصر‌تر و در ارشاد، مَقْتَل خوارزمی، تاریخ الامم والملوک و اعلام الوری کاملاً به اختصارآمده است.